In de week van 4 maart vond de elk jaar terugkerende Berberweek plaats. In die week krijgen wij les van professor Maarten Kossman, hoogleraar Berbers Studies aan universiteit Leiden. De maandag begon met de basis; ‘wat is een Berber?’, ‘Waar wonen ‘Berbers’? Ook de termen ‘Tamazight’ (de voorkeur van de Berbers gaan uit naar dit woord, omdat ‘Berber’ zowel ‘Berber’ als ‘Barbaars’ kan betekenen in het Arabisch)  en ‘Amazigh’ die we geregeld in Nederland horen maar waar veel mensen waarschijnlijk niet de precieze betekenis van weten, kwamen voorbij.

Het Berbers is een Afro-Aziatische taal en is verwant aan het Semitisch. Binnen deze taal zijn er weer verschillende kleinere talen zoals het Tuareg, Kabylisch en het Tashelhiyet. Je zou denken dat er weinig verschil tussen deze drie talen is, maar je kan het vergelijken met bijvoorbeeld de Romaanse talen Frans, Spaans en Italiaans.

De berbers, of eigenlijk moet ik ‘Tamazight’ zeggen, komen, behalve uit Marokko, Algerije en Tunesië ook uit Niger, Burkina Faso en Mali; iets wat ik in eerste instantie niet had verwacht. Het aantal is hier wel aanzienlijk kleiner dan in Noord-Afrika, maar toch hebben zij hun eigen Berberse taal en gewoontes.

Waar ook aandacht aan is besteed is de kolonisatie door Spanje (al in 1497 in Melilla) en Frankrijk in 1912.  Spanje heerste vooral over het Noorden (Tétouan, Melilla) en Frankrijk over de rest van Marokko. Na de onafhankelijkheid werd Arabisch de officiële taal, ook het Frans bleef een belangrijke taal, maar het Spaans werd zo goed als vergeten buiten de Spaanse enclaves om.

Het Berbers daarentegen is pas sinds 2011 een officiële taal van Marokko. Het Instituut Royal de la Culture Amazighe (IRCAM) opgericht in 2001, zet zich in voor één Berberse taal die op gelijk niveau staat als het Darija. Dit is nog een hele klus, omdat veel worden leenwoorden zijn uit het Arabisch, Frans en soms ook Spaans en het Berbers daar simpelweg geen woord voor heeft. Toch hebben zij het voor elkaar gekregen om een schoolboek  voor kinderen uit te brengen in de drie verschillende Berbertalen. 

Het was een hele interessante en leerzame week. Professor Kossmann wist op een boeiende en leuke manier ons informatie over Berbers bij te brengen, we hebben zelfs wat Berberse woorden geleerd! Toen kwam ik erachter dat het niet zo ‘onverstaanbaar’ is als je al Arabisch spreekt, er zijn toch wat woorden die verband hebben met het Modern Standaard Arabisch.  Het verbaasde me dat er zoveel  verschillende Berberse talen zijn en dat deze mensen behalve in de Maghreb ook in Niger, Burkina Faso en Mali wonen.

Ik vind het heel goed dat het IRCAM zich inzet voor de rechten van de Berbers(e taal), doen zij dit niet, dan is er een kans dat het Berbers op den duur verloren gaat omdat het bijna niet op scholen gegeven wordt, dit zou zo zonde zijn!  Al met al was het een zeer informatieve week die ik zeker niet had willen missen!